Had je bij moeten zijn

Nee, nee, nee. Ik was er niet bij. Ik kan namelijk niet overal bij zijn. Daarom mag jij vertellen wat er gebeurd is. En als je dat niet blijkt te kunnen, hoef je het vervolgens niet af te schuiven op mij. “Had je bij moeten zijn”. Het is een anticlimax. Een smoes om de onvolledige communicatie te verbloemen. Een uitweg wanneer de spreker – na een ‘grappig’ verhaal – als enige blijkt te lachen. Vertel alles of begin er gewoon niet aan.

Tegelijkertijd zou het de media sieren om deze zin aan bijna ieder nieuwsbericht toe te voegen. Als een vorm van nuance. “Voor de volledige werkelijkheid had je erbij moeten zijn”. Zodat we beseffen dat het niet één grote bende is in deze wereld. Dat we maar een deel van de realiteit zien. En de media tekortschieten in hun manier van communiceren.

Zo dacht ik dat je momenteel beter niet naar Nigeria kan afreizen, want: Boko Haram. Dat heel Nederland tegen asielzoekerscentra is, want: varkenshoofden, rellen en gescheld. Dat de wereld langzaam overbevolkt raakt en ten onder gaat, want: oorlog hier, vervuiling daar, ruzie zus, problemen zo. Allemaal gedachten die ontstaan uit kranten lezen, traditionele nieuwsprogramma’s volgen en het overnemen van het algemene gevoel. Een vriend van mij zegt het de laatste tijd zelfs heel vaak: “Deze wereld is op zijn einde.”

Op zich geen gekke gedachte. Ik heb de laatste tijd ook wel het idee dat het hommeles is. Dat de wereld op ontploffen staat. En het vroeger *blegh* beter was. Nou, er blijkt dus geen bips van mijn gevoel te kloppen. Alleen wordt dat misplaatste gevoel wel constant gevoed door onvolledige informatie. Eenzijdige informatie vooral. Die zich richt op het slechte nieuws. Want negativiteit verkoopt. Blijft langer hangen. Net als kritiek (van onze partner) langer heugt dan complimenten. Helaas.

Natuurlijk is het serieuze sjit in Syrië. Is de helft van de bevolking daar op de vlucht. En moeten we er echt wat aan doen. Maar in de meeste gevallen verpesten een paar mensen (terroristen) het voor de totale natie of bevolkingsgroep. Net als vroeger op school. Waar een paar klasgenoten ervoor konden zorgen dat de totale klas na moest blijven. Alleen maar omdat de docent geen onderscheid kon maken tussen hen en de klas als geheel. Er niet bij was.

Drie leerlingen zijn onhandelbaar en vervolgens straffen we ze allemaal. Met het idee dat het drietal zich schuldig gaat vinden en het gedrag zal veranderen. Precies verkeerd om. Want nu richt de woede van de klas zich niet tot de ‘verpesters’, maar tot de buitenwereld (in de vorm van een leraar). Ze voelen zich onrechtvaardig behandeld. En gaan zich ook meer en meer afzetten tegen diezelfde leraar. Met als uiteindelijke resultaat: een hele klas vol onhandelbare leerlingen.

We doen hetzelfde door een compleet land of volk af te schilderen als haatzaaiers, moordenaars, fraudeurs, leugenaars en verkrachters. Dit geldt voor zowel asielzoekers als tegenstanders van hun komst. Voor Nigeria als voor individuen. Mensen noemen mij bijvoorbeeld homo, omdat ik schrijf. Vind ik hilarisch. Dat je uit mijn vingers concludeert dat mijn hart op jongens valt. Terwijl je mij – als geheel – niet kent. Er niet bij bent.

Net als Nigeria dus. Boko Haram schijnt slechts een paar procent in hun macht te hebben. Ondertussen boekt de rest van het land economische vooruitgang en koos het pas democratisch een rechtvaardige leider. Maar het enige wat we horen is over die ene procent. Over de voet. Waarmee we vervolgens – logischerwijs – conclusies trekken over de rest van het lichaam. Onjuiste conclusies.

De NOS gaf afgelopen week eindelijk het juiste voorbeeld. Eerste toonde ze een kaartje met alle plekken waar de afgelopen tijd rellen uitbraken vanwege de komst van een asielzoekerscentrum. Ik schrok van het aantal stipjes. Mijn hoofd vormde al een beeld van intolerant Nederland. Het schaamrood stond bijna op mijn behaarde kaken toen de nieuwslezeres een tweede kaartje toonde: het aantal plekken waar GEEN rellen waren uitgebroken. Dat bleken er aanzienlijk meer te zijn…

Hopsaflops. Nuance! Ein-de-lijk beide kanten belicht. Het is aan mij welke conclusies ik vervolgens trek. Duidelijk is wel dat ik nu veel positiever denk over de gehele klas, ons land. Blijkbaar verpesten een paar mensen het voor de rest. Maar wanneer we ons niet alleen op hen focussen – tevens de resterende 99% laten zien – vervalt al snel het beeld dat die ene procent eerst via het nieuws creëerde.

We kunnen niet iedereen ontmoeten. Overal bij zijn. Daarom moeten we (nieuws)verhalen nooit voor waar aannemen. Geen conclusies over het innerlijk aan de hand van het uiterlijk trekken. Niet gelijk de gehele klas als ‘druk’ zien wanneer twee leerlingen de boel op stelten zetten. Wees daarentegen kritisch. Discussieer met cijfers in plaats van gevoel of dingen ‘die je ergens hebt gelezen’. Onthoud naast kritiek ook de complimenten. Zie situaties of mensen los van elkaar. Leer (hetero) mij en de ander als individu kennen.

Laat de wereld niet naar jou toe komen, maar ga zelf de wereld in.

Wees erbij.

Volg Derks op Instagram / Facebook / YouTube. Of doneer.

Een WhatsAppje bij nieuwe schrijfsels?
Voeg 06-57835955 toe, stuur een berichtje en blijf op de giga-hoogte!