Vooroordelen, ze zijn levensreddend. Een vooroordeel zorgt er namelijk voor dat je wegrent als er een man met een bivakmuts en mes op je afkomt. En dat is je goed recht. Want zeg nou zelf: je kan beter wegrennen voor iets dat niet gevaarlijk is, dan blijven staan voor iets dat wel gevaarlijk is. Nieuwe situaties worden binnen enkele seconden op het netvlies gebrand. We geven er direct onze eigen interpretatie aan. Een interpretatie die we vervolgens voor waarheid aanzien. Ik werd er in levende lijve mee geconfronteerd. Het was een toneelstuk waarin ik de hoofdrol had, maar geen enkele inspraak kende:
‘Mijn lichtbruin afgetrapte voetbekleding brengt mij naar de halte. Renkum kent helaas nog geen treinstation, dus zal ik nog steeds moeten geloven aan één van de vele busstations. Als ik de halte nader, zie ik de oude vrouw al staan. Kromgebogen wacht ze op het openbare vervoersmiddel. Aangezien de wachtplek ook twee zitplaatsen kent, mik ik mijn lichaam die kant op. Ik balanceer liever op mijn achterwerk dan op mijn voeten. Met een ongelogen zucht vlei ik neer op het witte plastic, tas op de andere zetel. De vrouw ijsbeert ondertussen de tegels uit de stoep. Ze gaat haar gang maar.
Na enkele minuten in mijn mobiel verdronken, hoor ik plots het gepiep van remmen. Mijn ogen zoeken het geluid. Een man zet met grootse gebaren zijn fiets naast de bushalte. Vervolgens beent hij met razende passen mijn kant op. Boos vraagt hij waarom ik de vrouw niet laat zitten. Zonder mijn antwoord af te wachten, rukt hij mijn tas van de stoel en maant de vrouw dat ze kan zitten. In plaats van de waarheid neemt de vrouw het aanbod dankbaar aan en zegt: “Kijk, dat is beleefd van u, daar kan jij nog een voorbeeld aan nemen.” D-reumatisch kromt ze haar wijsvinger richting mijn zittende lichaamscreatie.
Aangezien ik dit soort oneerlijkheden tot in het diepst van mijn vezels hekel, antwoord ik direct: “Je mag wel U zeggen, hoor.” Ook omdat ik dit al een tijdje wilde doen, tegen al het standaard Zeg maar jij, hoor-gezemel in. Geen tactische zet, klopt. Daar sta ik sowieso niet echt bekend om. Bovendien bevestig ik het verkeerde beeld van de gepikeerde fietsman. Toch blijft de situatie hetzelfde: mevrouw verkoos om te blijven staan, maar brengt dat gegeven vervolgens niet aan het licht. Nu bevestigt zij het vooroordeel van de boze man op de fiets. Zijn geïnterpreteerde waarheid is de werkelijkheid geworden.’
Het hebben van vooroordelen is een aangeboren eigenschap en dus niet uit te schakelen. Vooroordelen zijn dus ook niet erg, het gaat erom hoe je ermee omgaat. Voor veel mensen blijkt dat een probleem. Kan jij jouw oude beeld van die toch wel erg schunnige bandietaanpassen op je huidige bevindingen, als hij jou uiteindelijk attent maakt op je openstaande tas? “Dan jatten ze makkelijk, weet je.” zegt jouw voormalige boef ook nog.Waarachtig waargebeurd. Nee, kan je dat niet? Blijf je hangen bij je vooroordelen, dan zijn ze niet alleen levensreddend, maar ook levensverpestend. Wordt de werkelijkheid een toneelstuk van eigen interpretaties.
